Денсаулық сақтау министрі Ажар Ғиният Үкімет отырысында сөйлеген сөзінде дұрыс тамақтанбау, дене белсенділігінің төмендігі, темекі мен алкогольді тұтыну сияқты алдын алуға болатын мінез-құлық факторлары жұқпалы емес аурулар қаупін арттыруға айтарлықтай үлес қосатынын атап өтті.
ДДҰ зерттеулерінің деректері бойынша, ҚР ересек тұрғындары арасында темекі шегу 15 жастан асқан адамдар арасында – 21,5% – ды құрайды, бұл ретте ерлер арасында – 38% – дан астам, әйелдер арасында-6,4% – ды құрайды.
Министрдің айтуынша, жасөспірімдер арасында электронды темекінің өсіп келе жатқан танымалдығы одан да қауіпті. Осылайша, зерттеу нәтижелері бойынша 15 жасында қызғыш темекіні тұтынушылар ұлдар арасында – 14% және қыздар арасында – 6%.
Сонымен қатар, балалар арасында темекі шегудің басталуының орташа жасы – 17-ден 18 жасқа дейін.
Сол зерттеудің деректері бойынша, Қазақстан алкоголь өнімдерін тұтыну деңгейі бойынша әлемде 10-шы орында тұр. Мәселен, ерлер үшін алкогольді тұтыну деңгейі жылына 25 литр, әйелдер үшін-шамамен 9 литр.
Алкогольді ішудің салдары – жол-көлік оқиғалары, жарақаттар, улану, суға бату сияқты сыртқы себептерден болатын өлім-жітім.
“Салауатты өмір салтының келесі негізгі көрсеткіші – бұл физикалық белсенділік, ол орташа есеппен 34% құрайды. Халықтың тағамдық әдеттеріне қатысты 18 гр-ға тең тұзды тұтынудың жоғары деңгейін атап өткім келеді. ДДҰ ұсынған норма бойынша тәулігіне 5 грамм болу керек”, – деді А.Ғиният.
Құрамында қант бар сусындарға келетін болсақ, 2013-2018 жылдар аралығында құрамында қант бар сусындарлы өндіру көлемінің 25% – ға өсуі және соның салдарынан қантты сусындарды тұтыну көлемінің 13% – ға өсуі байқалды.
Эпидқадағалау мәліметтері бойынша, осы сусындарды күнделікті тұтынатын 6-9 жастағы балалардың шамамен 16,7% – ы семіздікке бейім.
Денсаулық сақтау министрлігінің басшысы халықтың СӨС дағдыларына хабардар болуын арттыру, инфекциялық емес аурулардың алдын алу мақсатында өткен жылдың соңында “Дені сау ұлт” ұлттық жобасы бекітілгенін, оны іске асыру шеңберінде салауатты өмір салтын ұстанатын халықтың үлесі ұлғайтылатынын және осы бағытта ақпараттық-түсіндіру жұмыстары күшейтілуі тиіс екенін еске салды.
А. Ғиният құрамында қант бар сусындарға акциз енгізу, жарақаттанудың алдын алу және сколиоз ауруларының алдын алу, балалар арасындағы миопия, “Салауатты дене мүсіні”, “Салауатты көру” бағдарламаларын әзірлеу сияқты инфекциялық емес аурулардың өсуін төмендету жөніндегі шаралар туралы хабардар етті. Салауатты және ұтымды тамақтануға жәрдемдесу үшін “Салауатты асханалар”, “Салауатты кафетерийлер”, “Салауатты бистролар”, ” Салауатты дүкендер” кәсіпорындары желісін дамыту жоспарлануда.
ДДҰ анықтамасы бойынша адам денсаулығы небәрі 10% – ға денсаулық сақтау жүйесіне, 20%-ға қоршаған ортаның жай – күйіне, 20%-ға генетикалық факторларға және 50%-ға өмір салтына байланысты.
